Paisaxe sonora
Unha paisaxe sonora revela información de aspectos culturais únicos que dificilmente pode lerse ou verse nunha fotografía que está limitada a un determinado contexto espacial (frontal). Unha captura sonora amplía a perspectiva 360 º e proporciona unha maior información temporal .
As alboradas, ou Dawn chorus, representan para os ingleses o epítome do renacer anual da natureza. Centos de persoas en todo o país gravan as alboradas, sobre todo dende marzo a xullo, que é cando os paxaros despregan o seu repertorio de cantos, e comparten estas gravacións na rede. Nós queremos empezar un novo proxecto de paisaxe sonoro buscando as voces naturais dos paxaros e outros animais, tentando de utilizala como ferramenta de aprendizaxe para fornecer a escoita atenta e a atención pausada. Este ano, os sónicos, fixeron algunhas gravacións nas que identificaron os paxaros polo seu canto. Como exemplo temos unha papuxa das amoras que tiña o seu territorio nun bieiteiro próximo á entrada do centro e que cantaba a todas horas, e durante todo o día, dende abril a xuño.
TRABALLANDO COS SONS DA NOSA CONTORNA
5º- 6º PRIMARIA
Obxectivos e contidos:
- Coñecemento do entorno sonoro
e comprensión dos conceptos vinculados ao mesmo: paisaxe sonora, son, silencio,
ruído.
- Parámetros do son:
intensidade, altura, duración e timbre.
- Reflexión sobre a
contaminación acústica.
BLOQUE 2
- Sonorización de textos e
imaxes empregando os medios tecnolóxicos dispoñibles.
- Creación dun audiopoema e en
base ao mesmo, un videopoema.
As actividades realizadas poderiamos dividilas en tres apartados/fases:
1. Investigación sobre o entorno sonoro:
- Gravación de diferentes sons do entorno do alumnado e creación dun BANCO DE SONS:
- Audición na aula dos sons
recollidos e reflexión sobre os mesmos.
- Audición e análise das
gravacións realizadas nos cursos precedentes:
- Fontes e lavadoiros
(audiomapa)
- Gravacións no entorno do
centro (audiomapa)
2. Iniciación ao AUDACITY: toma de contacto co software editando os sons gravados nos lavadoiros e fontes fai dous cursos (polo mesmo alumnado) e os aportados en cada clase durante este curso.
3. Creación:
Tomando como referencia algúns dos sons gravados polo
alumnado, escribíronse os poemas, a
partir dos cales realizamos un audiopoema,
gravando o recitado e editando o mesmo mesturándoo con algunhas das gravacións
aportadas polo alumnado.
Finalmente elaborouse un videopoema, deseñando a secuencia de imaxes que podería ilustrar o audiopoema, ben con fotografías ou con debuxos.
A secuencia didáctica iniciouse antes das vacacións de Semana Santa, co obxectivo de que o alumnado puidese empregar os días de lecer para realizar as gravacións do seu entorno sonoro. Posteriormente, traballamos na aula coa edición de sons (audacity) e finalmente, realizamos a parte máis creativa. Na aula de 5º EP esta levouse a cabo por equipos e na aula de 6º EP realizouse de maneira colectiva co grupo-clase.
MAPA COS VIDEOPOEMAS LOCALIZADOS:
VIDEOPOEMAS
5º EP:
Equipo 1:O GALO E OS PAXAROS
Gravacións empregadas: Paxaros (Teoña, Cuntis) e
Fervenza e galiñeiro (Camiño da Toxa,
Pontecesures)
Equipo 2: RAP
Gravacións empregadas: Avenida de Vigo (Pontecesures)
Equipo 3: NOITE
Gravacións de arquivo
Equipo 4: Vídeo PAPUXAS https://www.youtube.com/watch?v=zMY45prxWM4
Gravación empregada: papuxa das amoras gravada no 2019 no entorno do colexio, no marco deste proxecto: https://audiomapa.org/audios/ca026b61eb59fcbb6ed0732e9196334b.mp3
6º EP: O TREN https://youtu.be/a5C_gBmfaUY
Gravacións:
- Manuel: O TREN (na
estación de tren de Pontecesures)
- Pedro: O TECLADO DO ORDENADOR (na súa casa en
Pontecesures)
- Alberto: O SÚPER (Padrón) e O CAN (ao lado do
auditorio en Valga)
Avaliación
O alumnado de 6º amosouse máis participativo á hora de aportar gravacións do entorno sonoro, en gran medida, porque xa teñen unha competencia dixital un pouco maior. De feito, empregamos a Aula Virtual como medio de intercambio de información.
Porén, na aula de 6º, o proceso creativo tivo que ser
máis guiado e a motivación nesta parte máis artística foi menor.
Deste xeito, parece que o próximo curso poderemos dar
continuidade a este proxecto co alumnado de 6º (este ano en 5º) xa que
contaremos con esta experiencia previa e a motivación deste grupo de alumnos
nas actividades creativas, sumada a unha maior madurez e competencia dixital,
que agardamos vaian acadando.
TRABALLANDO COS SONS DA NOSA CONTORNA
5º- 6º PRIMARIA
Obxectivos e contidos:
O obxectivo principal destas actividades é dar continuidade ao traballo realizado polo alumnado de 6º de EP no curso anterior, ao tempo que abordamos contidos relativos á materia de música dende unha perspectiva holística, funcional e creativa, tales como:
BLOQUE 1
- Coñecemento do entorno sonoro e comprensión dos conceptos vinculados ao mesmo: paisaxe sonora, son, silencio, ruído.
- Parámetros do son: intensidade, altura, duración e timbre.
- Reflexión sobre a contaminación acústica.
BLOQUE 2
- Sonorización de textos e imaxes empregando os medios tecnolóxicos dispoñibles.
- Creación dun produto artístico audiovisual (videocreación).
- Iniciación á gravación en audio e vídeo, así como á edición de vídeo, con software libre.
Actividades realizadas poderiamos dividilas en tres apartados/fases:
1. Investigación sobre o entorno sonoro:
- Gravación de diferentes sons do entorno do alumnado.
- Audición na aula dos sons recollidos e reflexión sobre os mesmos.
- Audición e análise das gravacións realizadas nos cursos precedentes:
- Fontes e lavadoiros (audiomapa).
- Gravacións no entorno do centro (audiomapa).
- BANCO DE SONS realizado no curso anterior: https://drive.google.com/drive/folders/1JWJ_R-2h4x-65-4Vq6ieaDf5WirqwnTB?usp=sharing
2. Creación:
Tomando como referencia algúns dos sons gravados polo alumnado e o traballo realizado no curso precedente, cada grupo decidiu que tipo de videocreación quería realizar e comezou a escribir o texto que vertebraría a mesma. Posteriormente, gravamos en audio e/ou vídeo o recitado ou a lectura do mesmo.
Paralelamente, algúns grupos decidiron compoñer unha música para o vídeo que se gravou en directo, cunha cámara de vídeo, na aula de música.
3. Iniciación ao OpenShot: toma de contacto co software de edición de vídeo, para montar os audios (do texto e do entorno sonoro), as imaxes (fotos ou debuxos) e as gravacións en vídeo realizadas tanto dentro como fóra da aula.
Organización espazo-temporal
A secuencia didáctica tivo lugar no 2º trimestre do presente curso ao longo de 5 sesións. Durante as primeiras o alumnado, dividido en 4 grupos colaborativos, realizou un guión da súa futura creación, así como de como repartirían o traballo entre os membros do equipo. Seguidamente comezaron a: escribir os textos, facer os debuxos e compoñer e practicar as interpretacións musicais que querían gravar. A medida que ían tendo resultados foron gravando (en audio ou vídeo), coa colaboración da mestra, para, cara as últimas sesións dispor de tempo para a edición dos vídeos.
Produto final:
As ligazóns das videocreacións, subidas a Youtube, son:
ALIENS DE VIAXE:
ANIMALIÑOS:
O NOSO CAMIÑO:
PASEO POR PONTECESURES:
Avaliación
O alumnado amosouse moi participativo e entusiasmado coa tarefa encomendada. En todos os equipos traballaron arreo para conseguir o que se propoñían, seguindo os seus propios intereses e gustos estéticos. Unha das cuestións que máis valoro é que, ao conferirlle máis liberdade creativa ao alumnado, e tomar como punto de partida as aprendizaxes e experiencias do curso anterior, os resultados foron máis diversos que no curso pasado.
2022 -2023
Obxectivos e contidos:
O obxectivo principal destas actividades é dar continuidade ao traballo realizado polo alumnado de 5º de EP na materia de PC (Proxecto Competencial) no que realizaron un proxecto sobre o patrimonio do Concello de Pontecesures. Levaron a cabo traballos de investigación individuais e en grupo sobre os fitos máis senlleiros do noso patrimonio expoñéndollos aos compañeiros na aula .
A partir de ditos coñecementos elaborouse unha
composición musical (letra e música) falando dos elementos patrimoniais máis
relevantes da súa contorna, ao tempo que se continuou abordando os contidos
relativos á materia de música dende
unha perspectiva holística, funcional e creativa.
As actividades realizadas poderiamos dividilas
en tres apartados/fases:
1. Creación da letra
2. Práctica musical
3. Presentación do produto final no Concerto das
Letras Galegas do centro.
Organización espazo-temporal
A secuencia didáctica tivo lugar no 3º trimestre do
presente curso ao longo de 5 sesións. Durante a primeira, centrámonos en
escribir a letra e nas seguintes na súa práctica vocal e instrumental para
posterior representación ante o público. A instrumentación elixir foi: batería,
baixo eléctrico, piano eléctrico, metalófonos e ukeleles, co apoio da mestra á
guitarra. Tres alumnos foron os encargados da parte vocal cantada e dous da
parte vocal rapeada.
Vídeo para practica
vocal e instrumental (karaoke):
Produto final:
Avaliación
O alumnado amosouse moi participativo e entusiasmado
coa tarefa encomendada. Traballaron arreo para conseguir o que se propoñían,
seguindo os seus propios intereses e gustos estéticos. Unha das cuestións que
máis valoro é que o alumnado tivo a ocasión de participar do proceso completo
de composición, ensaio e presentación en público dunha composición propia,
tomando parte activa en todas elas.
Bibliografía:
Actividades pedagóxicas para traballor encol do son
http://europeanacousticheritage.eu/wp-content/uploads/2013/04/EAH-Pedagogy-galego2.pdf
European Acoustic Heritage. Proxecto europeo que ten coma fin o descubrimento e valoracion das paisaxes sonoras (soundscape) de Europa.
http://europeanacousticheritage.eu/
Paisaxe sonora. en repositorios de Abalar
https://www.edu.xunta.es/espazoAbalar/sites/espazoAbalar/files/datos/1513171743/contido/1_A_PAISAXE_SONORA/index.html
Bernie Krause. La voz del mundo natural. Ted Global 2013.
https://www.ted.com/talks/bernie_krause_the_voice_of_the_natural_world?language=es#t-847987
The sound of Life: What is a Soundscape?
https://folklife.si.edu/talkstory/the-sound-of-life-what-is-a-soundscape
Sobre alboradas:
https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/55JbpC7gKzMR623TF1bkj2j/brett-westwoods-guide-to-international-dawn-chorus-day
