Grobas e Fenteira
Os núcleos de Grobas e A Fenteira son singulares pola súa situación e
vocación. Atópanse no extremo leste do concello, afastados 4,5 km
do centro da vila, lonxe das
comunicacións que vertebran a comarca e allea
a moitos dos equipamentos do municipio. A ruta de acceso é unha estreita pista moi pina que se desvía cara a dereita na
estrada PO- 214 (Pontecesures- A Estrada).
Os cambios producidos nos últimos 250 anos nos límites municipais, provinciais e na archidiócese, afectaron de xeito profundo ao territorio vital destes núcleos sempre máis vinculados aos núcleos próximos (Os Condes e Morono) que aos do actual concello. Aínda hoxe, os nenos de Grobas e A Fenteira son escolarizados cos de Os Condes e Morono no CIP de Pousada (Carcacía) nun concello e nunha provincia distinta a súa.
Todas estas peculiaridades tan interesantes foron a materia prima para un traballo de investigación que desenvolvimos durante o curso 2018-19 e 2020-21 cos alumnos/as de 1º ,2º e 4º da Eso nas asignatura de Bioloxía e de Paisaxe e Sustentabilidade. Durante estes anos traballamos a xeomorfoloxía, a xeoloxía, a vexetación e a súa evolución, a estructura das terras e a súa microtoponimia, o hábitat e a evolución da súa demografía.
En maio fixemos unha excursión conxunta cos alumnos de 4º da ESO para recompilar datos, e contrastalos con toda a información que previamente fóramos recollendo nas clases. O descoñecemento da zona por parte dos alumnos era casi total, e dos 29 alumnos/as de 2º e 4º da ESO que participaron na actividade, sólo unha visitara a zona con anterioridade.
Xeomorfoloxía
EVOLUCIÓN DA PAISAXE AGRARIA E PARCELARIO 1945-2017
Xeoloxia
Como se pode apreciar no mapa xeolóxico, os materiais xeolóxicos que constitúen o relevo son os granitoides e os ortogneises. Estes últimos, máis antigos, contactan co granito nun plano neto e inclinado cara o sur uns 45 graos. Os dous son materiais duros e moi fracturados polas distintas fases tectónicas , o que posibilita a permeabilidade da auga por fisuración, e a aparicion de fontes, illós e gorgullóns moi patentes na microtoponimia local. Ao seren as dúas rochas semellantes no seu comportamento, non existen diferencias apreciables nas formas do relevo sobre un ou outro material. Con respecto ao uso dos materiais nas construcións locais, o granito é o elemento prioritario nas casas vellas, pero para os muros, valados e socalcos úsanse indistintamente granito ou ortogneis. Non temos constancia de canteiras na zona.
Na zona coñecida como As Barreiras, existe un depósito de arxilas e xabre, froito da meteorización in situ dos ortogneises , e do que non hai constancia do seu aproveitamento, a lo menos actualmente.